Obecnie usługa pensjonatu dla koni świadczona jest powszechnie przez ośrodki jeździeckie. W tym celu pomiędzy właścicielem stajni a jeźdźcem zawierana jest umowa pensjonatu. W praktyce umowy te zawierane są często ustnie. Zgodnie z polskim prawem, jeżeli przepisy nie przewidują wymogu formy pisemnej dla umowy, do jej zawarcia wystarczą ustne oświadczenia obu stron. Niestety może to jednak powodować trudności dowodowe w ewentualnym procesie sądowym. Z tego względu rekomendujemy zawieranie umowy pensjonatu dla konia na piśmie w celu pełniejszego zabezpieczenia interesu obu stron.
Umowa pensjonatu dla konia – umowa nienazwana
Umowa pensjonatu dla konia to umowa nienazwana, która nie została uregulowana w Kodeksie cywilnym. Umowę taką zawiera się na zasadzie swobody umów, w związku z czym strony samodzielnie określają jej treść według swojego uznania, z takim zastrzeżeniem jednak, aby jej treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
Biorąc pod uwagę poszczególne umowy nazwane uregulowane w Kodeksie cywilnym, wydaje się, że umowie pensjonatu najbliżej do umowy przechowania. Zgodnie z art. 835 Kodeksu cywilnego, przechowawca (właściciel stajni) zobowiązuje się zachować w stanie niepogorszonym rzecz ruchomą (konia) oddaną mu na przechowanie. Zwierzę stanowi bowiem rzecz w rozumieniu obowiązującego prawa. Należy zastrzec, że porównanie umowy pensjonatu do umowy przechowania stanowi jedną z koncepcji prawnych. W przypadku ewentualnego sporu sąd rozpoznający sprawę może mieć inny pogląd w tej kwestii.
Umowa pensjonatu to nie tylko przechowanie konia, ale również obowiązek sprawowania nad nim opieki oraz wykonywanie ewentualnych dodatkowych czynności, np. związanych z pielęgnacją czy też użytkowaniem konia. W takim przypadku umowa pensjonatu dla konia zawiera również elementy umowy o świadczenie usług, o której mowa w art. 750 Kodeksu cywilnego; do tego rodzaju umów, stosuje się przepisy o umowie zlecenia z Kodeksu cywilnego.
Do umów nienazwanych zastosowanie będą miały, co do zasady, ogólne normy prawa cywilnego dotyczące czynności prawnych i umów. W drodze analogii można również zastosować przepisy regulujące najbardziej zbliżony (podobny) typ umowy nazwanej, zawartej w Kodeksie cywilnym. Istnieje również odmienny pogląd, z którego wynika, że przepisów szczególnych odnoszących się do konkretnych umów nazwanych nie należy odnosić do umów nienazwanych, co należy mieć zawsze na względzie w przypadku ewentualnego sporu sądowego.
Odwołanie się do przepisów Kodeksu cywilnego jest zatem szczególnie istotne w przypadku ustnej umowy pensjonatu dla konia, kiedy pojawia się spór między stronami co do nieuzgodnionych uprzednio postanowień umowy; dlatego tak ważne jest sporządzanie pisemnej umowy.
W sytuacji, gdy strony nie uzgodniły wszystkich postanowień, rozwiązania należy poszukiwać wśród poszczególnych przepisów Kodeksu cywilnego. Odnośnie umowy przechowania, przepisy stanowią m.in., że jeżeli wysokość wynagrodzenia za przechowanie nie jest określona w umowie, przechowawcy należy się wynagrodzenie w danych stosunkach przyjęte, chyba że z umowy lub z okoliczności wynika, iż zobowiązał się przechować rzecz bez wynagrodzenia.
Ponadto, zgodnie z obowiązującym prawem przechowawca powinien przechowywać rzecz w taki sposób, do jakiego się zobowiązał, a w braku umowy w tym względzie, w taki sposób, jaki wynika z właściwości przechowywanej rzeczy i z okoliczności.
Z kolei przepis art. 842 Kodeksu cywilnego stanowi o obowiązku zwrotu wszelkich wydatków przechowawcy, które ten poniósł w celu należytego przechowania rzeczy, wraz z odsetkami ustawowymi oraz o obowiązku zwolnienia przechowawcy od zobowiązań zaciągniętych przez niego w powyższym celu w imieniu własnym (np. koszty wizyty weterynarza i leczenia konia).
Przechowawca może żądać odebrania rzeczy przed upływem terminu oznaczonego w umowie, jeżeli wskutek okoliczności, których nie mógł przewidzieć, nie może bez własnego uszczerbku lub bez zagrożenia rzeczy przechowywać jej w taki sposób, do jakiego jest zobowiązany. Natomiast, jeżeli czas przechowania nie był oznaczony, przechowawca może żądać odebrania rzeczy w każdym czasie, byleby jej zwrot nie nastąpił w chwili nieodpowiedniej dla składającego.
Elementy umowy pensjonatu dla konia
Umowa pensjonatu dla konia powinna przede wszystkim zawierać dokładnie opisany przedmiot i zobowiązania stron. Najważniejszym zobowiązaniem jest przechowanie konia, którego należy dokładnie opisać, w tym uwzględnić stan jego zdrowia.
W zakresie przedmiotu zobowiązań stron po stronie właściciela stajni należy wymienić obowiązek udostępnienia boksu stajennego o określonej powierzchni m2. Oprócz zapewnienia boksu, przechowawca zobowiązuje się również do wyżywienia konia, tu należy określić rodzaj wyżywienia oraz częstotliwość podawania, jak również do zapewnienia stałego miejsca na przechowanie sprzętu jeździeckiego oraz do utrzymana boksu w należytej czystości, ścielenia go słomą. W zależności od zasad panujących w stajni, właściciel ośrodka może również zobowiązać się np. do wyprowadzania konia na padok.
Z kolei po stronie właściciela konia leży terminowe uiszczanie opłaty za pensjonat, ponoszenie kosztów leczenia konia, przestrzeganie regulaminu stajni, dbanie o mienie stajni, zachowanie porządku, zgłaszanie właścicielowi stajni zauważonych usterek lub uszkodzeń wyposażenia stajni, pastwisk itp. Do obowiązków właściciela konia należy również dbanie o stan zdrowia konia, w tym szczepienie i odrobaczanie konia, wykonywanie zabiegów pielęgnacji kopyt, chyba że strony umówią się, że usługa pensjonatu obejmuje również zapewnienie tego rodzaju usług przez właściciela pensjonatu.
Umowa pensjonatu dla konia powinna zawierać również oświadczenie właściciela konia o posiadanym tytule prawnym do konia, o akceptowaniu wyglądu i wyposażenia boksu wskazanego przez właściciela stajni, oraz najważniejsze oświadczenie o stanie zdrowia konia oraz o zapoznaniu się i akceptowaniu regulaminu stajni, jeżeli taki został sporządzony.
Do jednych z najważniejszych zapisów umowy pensjonatu należy określenie zasad odpowiedzialności za szkody i wypadki związane z pobytem konia w pensjonacie. Z punktu widzenia właściciela stajni konieczne jest ustalenie odpowiedzialności za wypadek z udziałem konia, jeżeli pozostaje on pod opieką właściciela oraz odpowiedzialności właściciela konia za osoby trzecie, którym go udostępnił. Istotną kwestią jest ustalenie odpowiedzialności i zasad postępowania stron w przypadku zachorowania konia na chorobę zakaźną, co zagraża zdrowiu pozostałych koni przebywających w pensjonacie.
Należy być bardzo ostrożnym przy zapisach umowy dotyczących wyłączenia odpowiedzialności właściciela stajni za szkody związane z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy, zwłaszcza w stosunku do konsumentów. Wyłączenie lub istotne ograniczenie odpowiedzialności wobec właściciela konia - konsumenta za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania uznane zostało za klauzulę niedozwoloną.
W umowie pensjonatu dla konia należy również uwzględnić czas trwania umowy oraz okres jej wypowiedzenia, jak również przypadki rozwiązania umowy bez zachowania okresu wypowiedzenia, np. zaległość z opłatami za pensjonat za 2 pełne miesiące, po uprzednim (pisemnym) wezwaniu właściciela konia do zapłaty.
Autorką artykułu jest:
Agnieszka Cwajna, radca prawny z wieloletnim doświadczeniem i znajomością branży jeździeckiej.
Wspólnie z aplikantką adwokacką Anitą Garnuszek prowadzą stronę poświęconą tematyce prawnej związanej z jeździectwem Lexhippica.pl
