Prawo: Jeździeckie zakupy w internecie

 fot. John Lamb/Getty Images

Co jako konsument musisz wiedzieć, gdy dokonujesz zakupu przez Internet?

W dniu 25 grudnia 2014 roku weszła w życie ustawa z dnia 30 maja 2014 roku o Prawach konsumenta, która zastępuje ustawę z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny oraz ustawę z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego (obowiązujące do dnia 24 grudnia 2014 r.). Nowa ustawa zmieniła również niektóre przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące sprzedaży.

Mamy prawo zrezygnować!

Konsument kupując przez Internet (np. odzież lub sprzęt jeździecki) od przedsiębiorcy zawiera tzw. umowę na odległość. Dokonywanie zakupów przez Internet wiąże się z istotnym przywilejem, tj. prawem do odstąpienia od umowy zawartej na odległość, bez podania przyczyny.

Istotne zasady dla konsumentów wynikające z nowej ustawy to m.in.:

• Wydłużenie terminu do odstąpienia od umowy zawartej na odległość do 14 dni.  W przypadku umów sprzedaży jednej rzeczy – termin ten liczy się od dnia objęcia rzeczy w posiadanie przez konsumenta; w przypadku umowy obejmującej regularne dostawy rzeczy przez czas oznaczony – termin ten liczy się od objęcia w posiadanie pierwszej rzeczy, natomiast w przypadku umowy obejmującej wiele rzeczy dostarczanych osobno, partiami lub w częściach – termin ten liczy się od objęcia w posiadanie ostatniej rzeczy, partii lub części (art. 28 ustawy);

• Konsument powinien być rzetelnie poinformowany o wszystkich prawach i obowiązkach najpóźniej w chwili złożenia propozycji zawarcia umowy na odległość, w tym o wzorze formularza odstąpienia od umowy, łącznej cenie wraz z podatkami, a także opłatach za transport, dostarczenie, usługi pocztowe oraz innych kosztach, a gdy nie można ustalić wysokości tych opłat - o obowiązku ich uiszczenia; kosztach zwrotu rzeczy w przypadku odstąpienia od umowy, jakie ponosi konsument w przypadku odstąpienia od umowy, a także o tym kiedy konsument nie ma prawa do odstąpienia od umowy itd. (art. 12 ustawy);

• Jeżeli przedsiębiorca nie spełnił obowiązków informacyjnych, dotyczących kosztów zwrotu rzeczy w przypadku odstąpienia od umowy oraz opłat dodatkowych, konsument nie ponosi tych opłat i kosztów (art. 23 ustawy);

• Niepoinformowanie konsumenta o prawie do odstąpienia od umowy skutkuje wydłużeniem się tego terminu do odstąpienia od umowy do 12 miesięcy, liczonych po upływie 14-dniowego terminu, kiedy to konsument, gdyby był należycie poinformowany, mógłby od umowy skutecznie odstąpić (art. 29 ustawy);

• W przypadku odstąpienia od umowy, sprzedawca zwraca konsumentowi w terminie 14 dni od dnia otrzymania oświadczenia o odstąpieniu wszelkie dokonane płatności, w tym koszty dostarczenia rzeczy. Jeżeli konsument wybrał sposób dostarczenia rzeczy inny niż najtańszy zwykły sposób dostarczenia oferowany przez przedsiębiorcę, wówczas przedsiębiorca nie jest zobowiązany do zwrotu konsumentowi poniesionych przez niego dodatkowych kosztów (art. 32 ust. 1 i 33 ustawy);

• W przypadku odstąpienia od umowy, przedsiębiorca może wstrzymać się ze zwrotem płatności otrzymanych od konsumenta do chwili otrzymania rzeczy z powrotem lub dostarczenia przez konsumenta dowodu jej odesłania (art. 32 ust. 3 ustawy);

• Konsument ponosi tylko bezpośrednie koszty zwrotu rzeczy, chyba że przedsiębiorca zgodził się je ponieść lub nie poinformował konsumenta o konieczności poniesienia tych kosztów (art. 34 ust. 2 ustawy);

• Prawo odstąpienia od umowy nie przysługuje przy zakupie m.in. niektórych towarów np. ulegających zepsuciu lub mających krótki termin przydatności do użycia; rzeczy wyprodukowanych według specyfikacji konsumenta lub służących zaspokojeniu jego zindywidualizowanych potrzeb (np. czaprak z nadrukiem logo klubu jeździeckiego); rzeczy dostarczane w zapieczętowanym opakowaniu, których po otwarciu nie można zwrócić ze względu na ochronę zdrowia lub higienę (np. igły, opatrunki, rękawiczki opatrunkowe  i inne rzeczy wchodzące w skład apteczki stajennej); rzeczy nabyte w ramach aukcji publicznej (art. 38 ustawy); 

• Konsument ponosi odpowiedzialność za zmniejszenie wartości rzeczy, będące wynikiem korzystania z niej w sposób wykraczający poza konieczny do stwierdzenia charakteru, cech i funkcjonowania rzeczy, chyba że przedsiębiorca nie poinformował konsumenta o prawie odstąpienia od umowy (art. 34 ust. 4 ustawy). Przepis ten chroni sprzedawców przed klientami, którzy odsyłali używane produkty, nie nadające się do dalszej sprzedaży jako nowe towary;

• Sprzedawca odpowiada wobec konsumenta za wady fizyczne i prawne towaru (art. 556 Kodeksu cywilnego);

• Kupujący może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy, chyba że sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usunie. Zamiast zaproponowanego przez sprzedawcę usunięcia wady, konsument może żądać wymiany rzeczy na wolną od wad albo zamiast wymiany rzeczy żądać usunięcia wady, chyba że doprowadzenie rzeczy do zgodności z umową w sposób wybrany przez kupującego jest niemożliwe albo wymagałoby nadmiernych kosztów w porównaniu ze sposobem proponowanym przez sprzedawcę (art. 560 § 1 i 2 Kodeksu Cywilnego);

• Jeżeli kupujący zażądał wymiany rzeczy lub usunięcia wady albo złożył oświadczenie o obniżeniu ceny, określając kwotę, o którą cena ma być obniżona, a sprzedawca nie ustosunkował się do tego żądania w terminie 14 dni, uważa się, że żądanie to uznał za uzasadnione (art. 561⁵ Kodeksu cywilnego).

• Nowy termin gwarancji, jeżeli nie zastrzeżono innego terminu to 2 lata od wydania rzeczy (do dnia 24 grudnia 2014 r. – 1 rok); gwarant musi wykonać swoje obowiązki w terminie 14 dni, jeżeli nie określono innego terminu (do dnia 24 grudnia 2014 r. – tylko „odpowiedni termin”) (art. 577 § 4 i art. 580 § 2 Kodeksu cywilnego).

 video: EU Justice and Consumers

Jak było? Stan prawny obowiązujący do dnia 24 grudnia 2014 r.

Do umów sprzedaży, zawartych przez Internet między konsumentem i przedsiębiorcą, przed dniem wejścia w życie nowej w/w ustawy stosuje się w/w przepisy dotychczasowe, a zatem wszelkie reklamacje i zwroty akcesoriów i sprzętu jeździeckiego, zakupionego przez Internet do dnia 24 grudnia 2014 r., w tym świątecznych prezentów, odbywają się jeszcze na starych zasadach. 

Dotychczasowe przepisy prawa konsumenckiego przewidywały m.in:

• Prawo do odstąpienia od umowy zawartej na odległość w terminie 10 dni, liczonego od dnia wydania rzeczy. Do zachowania terminu na odstąpienie wystarczy wysłanie oświadczenia, co najlepiej zrobić listem poleconym za potwierdzeniem odbioru. Pismo nie musi być skomplikowane, powinno zawierać informację o zamiarze odstąpienia od umowy zawartej na odległość; najlepiej posłużyć się sformułowaniem, iż „odstępuje się od umowy” i określić czego dotyczyła umowa;

• Nie jest dopuszczalne zastrzeżenie, że konsumentowi wolno odstąpić od umowy za zapłatą oznaczonej sumy (odstępne), jak i skrócenie 10-dniowego terminu;

• Konsument ma obowiązek zwrócić zakupiony towar w stanie niezmienionym, chyba że zmiana była konieczna w granicach zwykłego zarządu (w ramach pojęcia zwykłego zarządu przyjmuje się, że chodzi o prawo do rozpakowania rzeczy, przymierzenia rzeczy lub innego jej użycia, które pozwoli na zbadanie funkcjonalności/jakości rzeczy lub braku istnienia mechanicznego uszkodzenia lub usterki rzeczy;

• Po odstąpieniu od umowy przez konsumenta przedsiębiorca powinien zwrócić wpłacone pieniądze, nie później niż w terminie 14 dni (termin do zwrotu pieniędzy powinno się liczyć od dnia otrzymania przez przedsiębiorcę oświadczenia konsumenta o odstąpieniu od umowy);

• Jeśli przedsiębiorca nie poinformował konsumenta na piśmie o prawie do odstąpienia od umowy najpóźniej w chwili złożenia konsumentowi propozycji zawarcia umowy na odległość (w praktyce taka informacja powinna znajdować się na stronie internetowej sprzedawcy przy ofercie sprzedaży), termin na odstąpienie od umowy wydłuża się do 3 miesięcy od dnia wydania rzeczy;

• Prawo odstąpienia od umowy nie przysługuje przy zakupie m.in. niektórych towarów np.: towar wykonany na specjalne zamówienie konsumenta; towar, który ulega szybkiemu zepsuciu; towar zakupiony na licytacji, w tym na aukcji internetowej (nie dotyczy opcji „kup teraz”);

• Gdy towar jest niezgodny z umową sprzedaży, konsument może żądać doprowadzenia towaru do stanu zgodnego z umową przez nieodpłatną naprawę albo wymianę na nowy, chyba że naprawa albo wymiana są niemożliwe lub wymagają nadmiernych kosztów;

• Gdy sprzedawca nie dokona naprawy albo wymiany lub okażą się one niemożliwe lub gdy naprawa albo wymiana narażałaby kupującego na znaczne niedogodności, kupujący może żądać obniżenia ceny. Alternatywnie do żądania obniżenia ceny, kupujący może odstąpić od umowy (co oznacza zwrot całości uiszczonej ceny przez sprzedawcę), chyba że stwierdzona wada jest nieistotna;

• Kupujący traci w/w uprawnienia, jeżeli przed upływem 2 miesięcy od stwierdzenia niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową nie zawiadomi o tym sprzedawcy. Sprzedawca odpowiada za niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową jedynie w przypadku jej stwierdzenia przed upływem 2 lat od wydania tego towaru kupującemu. Roszczenia kupującego przedawniają się z upływem 1 roku od stwierdzenia niezgodności towaru z umową, ale przedawnienie nie może się skończyć przed upływem w/w terminu  2 lat;

• Sprzedawca nie odpowiada za wadę, o której kupujący wiedział w momencie transakcji, albo – oceniając rozsądnie – powinien był wiedzieć.

Co musisz wiedzieć, gdy dokonujesz zakupu przez Internet jako przedsiębiorca? 

W umowach sprzedaży między przedsiębiorcami obowiązują inne zasady niż w umowach z konsumentami. Przedsiębiorcy dokonujący zakupu przez Internet nie są już tak chronieni przez prawo jak konsumenci, dlatego trzeba uważnie czytać regulaminy sprzedaży i dopytywać się sprzedawców  o zasady sprzedaży obowiązujące dla kupujących przedsiębiorców. Przedsiębiorca jako kupujący towar od sprzedawcy jest traktowany surowiej niż konsument, gdyż obrót odbywa się pomiędzy profesjonalistami, a nie tak jak przy sprzedaży konsumentowi, gdzie ten ostatni jest traktowany jako strona słabsza.

Przy sprzedaży między przedsiębiorcami nie przysługuje prawo odstąpienia od umowy bez podania przyczyny. Jeśli przedsiębiorca kupuje towar na potrzeby prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej może on jedynie dokonać reklamacji wadliwego towaru w ramach rękojmi za wady lub skorzystać z gwarancji (o ile taka jest udzielona), na podstawie przepisów ustawy  z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny. Uwaga, przepisy te zezwalają na m.in. na ograniczenie lub wyłączenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi (co skutkuje brakiem możliwości zareklamowania wadliwego towaru), chyba że sprzedający podstępnie zataił wadę. Kupujący przedsiębiorca powinien więc dobrze się zastanowić nad ewentualną rezygnacją z rękojmi lub jej ograniczeniem.

Istotnym rygorem obowiązującym przy sprzedaży między przedsiębiorcami jest utrata uprawnień z tytułu rękojmi, jeżeli kupujący nie zbadał rzeczy w czasie i w sposób przyjęty przy rzeczach tego rodzaju i nie zawiadomił niezwłocznie sprzedawcy o dostrzeżonej wadzie, a w wypadku gdy wada wyszła na jaw dopiero później - jeżeli nie zawiadomił sprzedawcy niezwłocznie po jej wykryciu. Zwrot „niezwłocznie" jest niedookreślony przez prawo. Nie można przyjmować obowiązywania jakiegoś określonego terminu; w okolicznościach konkretnej sprawy konieczna będzie ocena, czy zawiadomienie sprzedawcy o wadzie rzeczy nastąpiło bez nieuzasadnionej zwłoki. Można jednak ustalić ten termin ze sprzedawcą. 

Jeśli kupiona rzecz posiada wady, kupujący może odstąpić od umowy lub żądać od sprzedawcy obniżenia ceny, chyba że sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności wymieni produkt na nowy bez wad lub usunie wadę. Ograniczenie to nie ma zastosowania, jeżeli ta sama rzecz była już wcześniej naprawiana lub wymieniana. Sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi, jeżeli wada fizyczna rzeczy ruchomej zostanie stwierdzona przed upływem 2 lat (w przypadku umów zawartych do dnia 24 grudnia 2014 r. – uprawnienia z rękojmi za wady rzeczy ruchomej wygasają po 1 roku od daty wydania towaru). Roszczenie o usunięcie wady lub wymianę rzeczy sprzedanej na wolną od wad przedawnia się z upływem 1 roku, licząc od dnia stwierdzenia wady, jednak nie może się zakończyć przed upływem w/w terminu 2 lat. 

Co musisz wiedzieć, gdy dokonujesz zakupu w Internecie od osoby nie prowadzącej działalności gospodarczej?

W przypadku transakcji między dwoma osobami prywatnymi, nie stosuje się również przepisów prawa konsumenckiego. Zastosowanie będą miały przepisy o sprzedaży, określone w Kodeksie cywilnym, z wyłączeniem rygorów dotyczących przedsiębiorców. 

W przypadku umów zawartych między konsumentami do dnia 24 grudnia 2014 r. obowiązuje wciąż przepis przewidujący obowiązek zawiadomienia sprzedawcy (osoby prywatnej) przez kupującego (osobę prywatną) o wadzie w ciągu 1 miesiąca od jej wykrycia, a w wypadku gdy zbadanie rzeczy jest w danych stosunkach przyjęte, jeżeli nie zawiadomi sprzedawcy o wadzie w ciągu 1 miesiąca po upływie czasu, w którym przy zachowaniu należytej staranności mógł ją wykryć.

Autorką artykułu jest:

Agnieszka Cwajna, radca prawny z wieloletnim doświadczeniem i znajomością branży jeździeckiej. Wspólnie z aplikantką adwokacką Anitą Garnuszek prowadzą stronę poświęconą tematyce prawnej związanej z jeździectwem Lexhippica.pl

fot. foter.com, własność autorki/ grafika: uokik

art. Copyright  2014 Agnieszka Cwajna & Anita Garnuszek, Wszelkie prawa zastrzeżone