Jakucja (Republika Sacha, część Federacji Rosyjskiej) jest położona we wschodniej części Syberii. To miejsce wyjątkowo nieprzyjazne dla człowieka – zimy są bardzo długie, temperatury spadają nawet do -70°C, a większość terenu pokrywa wieczna zmarzlina. Jakuci zamieszkali tu najprawdopodobniej pomiędzy XIII a XV w., ale przetrwanie byłoby niepewne, gdyby nie to, że ich konie dostosowały się do zastanych warunków w niecałe… 800 lat! Tak ekspresowe tempo ewolucji zaszokowało świat nauki, ponieważ okazało się, że moc doboru naturalnego może być większa, niż dotąd sądziliśmy.
Tym tematem zajął się 40-osobowy zespół naukowców (z m.in.: Uniwersytetu Kopenhaskiego, University College London, Narodowego Centrum Badawczego „Instytut Kurczatowa”, Uniwersytetu w Bernie, Uniwersytetu Króla Sauda, Uniwersytetu Kalifornijskiego czy Rosyjskiej Akademii Nauk), którym przewodniczył Ludovic Orlando. Wyniki ich badań opublikowano w czasopiśmie naukowym Proceedings of the National Academy of Sciences. Uczeni przebadali genomy 9 współczesnych koni jakuckich i 2 dawnych koni z tych terenów, a następnie porównali je z genomami 27 koni domowych i 3 koni Przewalskiego. Wyniki były jednoznaczne – konie jakuckie nie mają nic wspólnego z rodzimymi końmi tego rejonu, ich ewolucję zapoczątkowało przybycie wraz z Jakutami!
Szybkie dostosowanie się było możliwe dzięki imponującej adaptacji fenotypowej, która doprowadziła do wypracowania zwartej budowy ciała i krótkich kończyn, a także pojawiania się zimą gęstej sierści. To nie wszystko, ponieważ zmienił się również metabolizm – konie w bardzo krótkim okresie wegetacyjnym szybko gromadzą zapasy tłuszczu, a podczas długiej zimy powoli z nich korzystają. Jakuckie konie świetnie tu sobie radzą, przez cały rok żyją na świeżym powietrzu (trzeba dodać, że roczna amplituda temperatur wynosi ok. 100°C), a pasą się samodzielnie wykopywaną roślinnością, która znajduje się pod śniegiem przez 7-8 miesięcy w roku.
Ewolucja sama „zadbała” o to, by nowe warunki nie doprowadziły do wymarcia koni jakuckich, a ich szybkie dostosowanie się do otaczającego środowiska pozwoliło też przetrwać ludziom, ponieważ mieli oni zachowany stały dostęp do mleka i mięsa, jak również mogli nadal używać swoich koni do przemieszczania się po rozległym terenie. Do tej pory sądziliśmy, że tak poważne zmiany w organizmach nie mogą zajść w zaledwie 800 lat, dlatego wyniki tych badań mogą być początkiem kolejnych niesamowitych odkryć!
Pełne wyniki badań są dostępne TUTAJ.
